Yaz mevsimi seyahatlerin arttığı tatile çıkıldığı bir dönemdir.

Yaz aylarında;

• hamileler nasıl seyahat etmeli , hamile uçabilir raporu
• hamile yazlık giyim
• yazın hamile beslenmesi
• hamile denize girebilir mi 
• hamilelik güneşlenme, hamilelik güneş kremi

gibi birçok konu yazımızda ele alınmıştır.

Yazımızın ve videomuzun güzel ve sorunsuz bir yaz tatiline katkı sağlamasını diliyorum

Op Dr Zeki SALAR

Yaz aylarının gelmesi ile anne adaylarında bir takım güçlükler artmakta, kafalardaki yanıt bekleyen sorular çoğalmaktadır.

Hamileliğin erken dönemlerinde bulantı kusma halsizlik yaz aylarını biraz daha güç geçirmeye neden olurken, gebeliğin son aylarında bebeğin büyümesi hareketlerin zorlaşması nedeniyle sıkıntılar yaşanabilir.

Tatil planları yapılırken gidilecek bölgenin özellikleri önceden gözden geçirilmelidir.

Tatil için gidilecek yer seçilirken  gidilecek yerdeki

• hava,
• nem, 
• sağlık imkanları,
• ulaşım belli başlı konular mutlaka göz önünde tutulmalıdır.

Tropikal bölgeler sıtma başta olmak üzere birtakım enfeksiyonlar açısından risk taşır bu bölgelere hamilelik esnasında seyahat mümkünse tercih edilmemelidir.

Konu ile ilgili anne ve baba adaylarından gelen soruları sınıflandırarak 4 başlık halinde inceleyebiliriz;

1 Hamilelikte en güvenilir seyahat nasıl olmalı?

2 Hamilelikte yazın ne yemeli nasıl beslenilmeli?

3 Yazın nasıl giyinilmeli ne tür elbiseler tercih edilmeli?

4 Yaz aylarında hamilelerin yapabileceği sporlar nelerdir? Deniz ve güneşlenme zararlı mıdır?

1 HAMİLE SEYAHAT EDEBİLİR Mİ ?

Dikkat edilmesi gereken belli hususları göz önüne alarak belli gebelik haftaları içinde anne adayının uçak ya da araba yolculuğu yapmasında sakınca yoktur. Ancak takipleri yapan doktorun risk  görmesi durumunda doktorun tavsiyelerine mutlaka uymak gerekir.

• Yaz aylarının gelmesi ile gerek aile ziyareti amacı ile gerekse tatil amacı ile seyahatler artmaktadır.
• Gebeliğin 11. -36.haftası seyahat için en uygun dönemlerdir. Ancak mümkünse 32. haftadan sonra uzun ve yorucu seyahatlerin yapılmaması daha ideal olacaktır.
• Düşük tehlikesi, erken doğum riski , kanama ve pıhtılaşma sorunları olan anne  adayları seyahat öncesi doktorları ile durumlarını mutlaka görüşmeleri gereklidir.
• Uzun mesafelerde uçak ile seyahat tercih edilmelidir.
• Bunu özel araba ile seyahatler takip eder.
• Otobüs ile seyahat çok sağlıklı ve konforlu değildir.

Hamilenin Uçak ile Seyahatinde; 

• Hamile uçağa binebilir mi?  Hamile uçak yolculuğu yapabilir mi ? şeklinde sorularla sıklıkla karşı karşıya kalmaktayız.
• Seyahat mesafesi uzak ise her zaman HAVAYOLU ile ulaşım tercih edilmelidir.
• Havayolu ile ulaşımda dikkat edilmesi gereken hususlar:

*Gebeliğin 28. haftasına dek anne adayları doktor raporu olmaksızın seyahat edebilirler.

*28. haftadan sonra hamile uçabilir raporu ile hamile uçak yolculuğu yapabilir. Bu rapor 7 yedi gün geçerlidir. Hamile 7 günden fazla süreli tatil yapacaksa dönüşte tekrar hamile uçabilir raporu alması gerekir.

*Hamile uçabilir raporu olsa da 36. haftadan sonra uçak şirketleri hamileyi uçağa kabul etmeyebilir. Bazı havayolu şirketleri 32. haftadan sonra uçabilir raporunu kabul etmemektedirler.  Bu nedenle thy, sunexpress, pegasus, atlasjet gibi uçak firmalarının websitelerinden uçuş öncesi hamileler, hamile uçuş raporu hakkında bilgi almaları uygun olur.

*  Havalimanlarında hamilelerin güvenlik kapılarından geçilmesinin ispatlanmış bir zararı yoktur. Güvenlik noktalarında gebe, hamile olduğunu söyleyip klasik üst arama talep edebilir. Görevliler Israr ederse güvenlik kapısından anne adayının geçmesinin büyük bir sakıncası yoktur.

*Ancak birçok anne adayı güvenlik kapılarından geçmek istemez. Bu durumda klasik üst arama talep edebilirsiniz.  güvenlik kapılarında sorun yaşanmaması, gebelik haftanızı gerekirse belgelendirmek için uçuş öncesi doktorunuzdan uçuş raporu almanız yararınıza olacaktır.

*28.- 36. hafta arası anne adayları "hamile uçabilir raporu" ile seyahat edebilirler. Bu rapor  raporun verildiği tarihten itibaren 1 hafta süre ile geçerlidir.  Seyahat süreniz bir haftadan uzun ise dönüş için ikinci bir uçuş raporu almanız gerekebilir.

*36.hafta ve sonrasında uçabilir raporu olsa da anne adayı uçağa kabul edilmeyebilir.

*Yurtdışı uçuşlarda Türkçe ve İngilizce hazırlanan rapor hazırlanmasına dikkat edilmelidir.

*Uçak yolculukları sırasında uzun süre hareketsiz kalmak anne adaylarında kanın bacak damarları içinde pıhtılaşması ve bu pıhtının yerinden koparak akciğer, beyin gibi hayati organlara giderek burada kan akımının durmasına neden olabilir. Bu olaya  “tromboemboli” adı verilir. Bu nedenle  3 saatten fazla uzun uçuşlarda;

• uzun süre hareketsiz kalınmamasına dikkat edilmeli
• yeterli miktarda  sıvı  tüketilmeli
• kafeinli gıdalar tüketilmemeli
• rahat kıyafetler tercih edilmeli
• *uzun uçuşlarda ( 3 saatin üzerinde) bacakta kan dolaşımını arttıran varis çoraplarının giyilmelidir.  Gerekli hallerde kan pıhtılaşmasını önleyici ilaç tedavisi uçuş oncesi alınmalıdır.

*Bu öneriler hamileliğin başından doğumdan sonra 6 haftalık süreç için geçerlidir. Doğumun gerçekleşmesi ile bir anda kanın pıhtılaşmasına olan eğilim azalmaz. Bunun için  doğumdan sonra 6 haftanın geçmesi gerekir.

*Bu öneriler tüm anne adayları için gereklidir.  Ancak anne adayında yada ailesinde  kan pıhtılaşma sorunu var ise, gebelik zehirlenmesi ( preeklampsi) bacaklarda büyük varisler söz konusu ise ek tedbirler gereklidir.

Hamilenin  araba ile yolculuğu;

***Kısa Mesafeli- şehir içi seyahatte;

• 11. haftadan  sonra  araç ile seyahatlerde hamilenin emniyet kemeri ile vücut arasında küçük bir yastık bulundurması uygundur. Hamilelere özel emniyet kemerleri de tercih edilebilir.
•  Arka  ya da ön koltukta oturulsa da mutlaka kemer takılması gerekir.
• Kısa mesafelerde, trafiğin yoğun olmadığı saatlerde  anne adayı doğuma kadar araba kullanabilir. Ancak 32. haftadan sonra damarlara daha fazla baskı olması ve anne adayının hareketsiz kalması riski nedeniyle hamilenin yarım saatten fazla  sürede araba kullanmaması önerilir.

*** Uzun Mesafeli araba yolcuğunda hamile;

• Uzun yolculuklarda hamilenin araba kullanması tercih edilmez.
• Kemer mutlaka takılmalıdır.
• 2-3 saatte mola verilmesi uygun olur
• Molalarda en az 10 dakika yürüyüş yapılması, böylelikle kan dolaşımının arttırılması,
• Emniyet kemeri ile vücut arasında küçük bir yastık bulundurulması ya da hamileler için yapılan özel emniyet kemerlerinin tercih edilmesi
• Yolculuk esnasında bol sıvı tüketilmesi,
• Hafif gıdalar tüketilmesi,
• Acı, ekşi, yağlı gıdaların tercih edilmemesi,
• Kafein içeren gıdalar ( kola , kahve vb) tüketilmemesi,
• Kan pıhtılaşma sorunu olan anne adaylarının varis çorabı giyerek seyahat etmesi uygundur.

 Konu ile ilgili daha detaylı bilgi için lütfen linki tıklayınız:  HAMİLELİKTE SEYAHAT UÇAK VE ARAÇ İLE

2 HAMİLE YAZ AYLARINDA NASIL BESLENMELİ 

• Yazın hamile beslenmesi  tüm gebelik için önemli bir konudur.
• Hamileliğin ilk aylarında bulantı ve kusmalar yeterince sıvı tüketememe anne adayında halsizlik baş dönmesi bayılma ve kilo kayıplarına yol açabilir.

Hamileliğin ilk aylarında anne adayı sık sık azar azar beslenmeli , yemek içmek için kendisini zorlamamalıdır.

• Fazla miktarda su ve sıvı gıda tüketilmesi de bulantıyı arrtırabilir. Bu nedenle sık sık azar azar su içilmelidir. Kilo kaybı fazla ise anne adayı ağızdan birsey yiyip içemiyorsa SERUM tedavisi gerekebilir.
• Etimek peksimet galeta tarzı gıdalar bulantılar için faydalıdır.
• Bulantı için vitamin tedavisi gerekirse ilaç tedavisi verilebilir.

Hamileliğin ikinci yarısında ise bulantı kusmalar azalır, iştah artar.

• Yaz aylarında hafif gıdalar tercih edilir. Aşırı yağlı, tatlı, hamur işi gibi ağır gıdalar mide sorunlarına yol açar, aynı zamanda kilo artışına neden olur.
• Bunun yanında bazı gıdalarda kan şekerini hızla yükselterek kilo artışı yapabilir. Dondurma, tatlı mısır, kumpir, karpuz, üzüm  masum gibi gözükse de fazlası uygun değildir.
• Dondurma olarak sade dondurma olarak tercih edilmeli ve  haftada 2 kez 1-2 top olarak doğal sütten yapılmış olanlar tercih edilmelidir.

• Salata yaz ayları için vazgeçilmez bir besindir. Ancak tere, roka, marul gibi yeşilliklerin iyice yıkanmasına sirkeli suda 3-4 dakika bekletip durulanmasına özen gösterilmelidir. Dışarıda temizliğine güvenmenilmeyen yerlerde salata tüketilmemelidir.

• Besin zehirlenmeleri yumurta, krema, tavuk, yaş pasta gibi besinlerle sıklıkla karşımıza çıkar. İyi pişmiş olmasına bekletilmeden tüketilmesine dikkat edilmelidir.

• Balık tüketimi yaz aylarında zordur. ton balıklı salatalar tercih edilebilir ya da içinde ağır metal olmayan balık yağları alınabilir.
• Balık haftada iki defa yenebilir. Yaz aylarında ton balıklı salata ya da balık yağı içeren ilaçlar da alınabilinir.
• Denizde uzun süre yaşayan büyük balıkların etlerinde bazı ağır metalleri biriktirdikleri için bunların çok sık yenmesi önerilmemektedir. Hamile haftada 120-160 gr ton balığı tüketilebilir.

• Hamilenin  günlük 3 ana 3 ara ögün olarak beslenme alışkanlığı önerilir.
• Ana öğünler 08:00 12:00  18:00 gibi olabilir.
• Sabah 10:00  öğleden sonra 15:00  akşam 21:00 gibi ara öğün önerilir.

• Sebze , meyve tüketimi önem kazanır.  Aşırı kalorili karpuz, üzüm, muz gibi meyvelerin fazla tüketilmesi önerilmez.
•  
• Proteinden zengin beslenme önem kazanır.
• Sabah kahvaltıları önemlidir. Atlanmamalıdır.
• Kahvalti da yumurta / süt / peynirden biri mutlaka yer almalıdır.

• Öğlen ya da aksam bir öğünde sebze diğer öğünde et yemegi bulunmalıdır.
• Günlük süt ya da yoğurt tüketimi  önemlidir. Yağsız pastörize süt tercih edilir.  Süt sevilmiyorsa tüketilmek zorunda değildir. Yerine 2 kase yoğurt uygundur. Yoğurt evde yapılabilir marketten de alınabilinir.
• Günde en az 1 öğünde et, tavuk ya da balık tüketimi uygundur. Bunları hazırlanmasında haşlama, ızgara daha sağlıklıdır.

• Balık  en az haftada bir tüketilmelidir. Deniz balıkları tercih edilir tatlı su balıklarına göre. Deniz ürünlerinden midye karides gibi ağır metal taşıyan yiyecekler önerilmez. Kalamar ayda 1 kez tüketilebilir.
• Kokoreç, ciğer ve diğer sakakatlar önerilmeyen gıdalar arasındadır.
• Tercihen günde 1 en azından haftada ortalama 3- 4 kez yumurta önerilir.  Et  vb ürün tüketemeyen anne adayları günde 1 yumurta tüketebilir.
• Çiğ ve az pişmiş etten uzak durulmasında yarar vardır.  Sushi konusu  tartışmalıdır. Tercih edilmemektedir.

• Fındık, ceviz  aşırıya kaçmadan tüketilebilir. Kuruyemişlerin kavrulmuş olması yerine çiğ olarak tüketilmesi daha sağlıklıdır.

• Yaz aylarında 2- 3 lt sıvı tüketilmelidir. Sıvı tüketiminde şekerli sıvılar tercih edilmez.

• Akşam yemeği 18:00- 19:00 gibi hafif olmalıdır. Yemek sonrası uzanmak mide yanmalarını - refluyu arttırır. Yemek sonrası yürüyüş yada en azından oturmak daha uygundur.
• Acı ekşi yağlı tatlı gıdalar refluyu arttırır.
• Reflu durumunda gerekirse bebeğe zararı olmayan ilaç tedavisi önerilebilir.

​​​​​​​

• Aşırı tatlı, yağlı ağır gıdalar sadece anne adayında gereksiz kilo alınımına neden olur. Bebeğin gelişimine katkı sağlamaz.  Bunlar yerine proteinden zengin gıdalar tercih edilmelidir.( et,süt , yumurta, balık,tavuk..)
• Bebeğin gelişimi için gerekli olan üç ana yapı taşının dengeli olarak alınması gereklidir.  Bunlar protein, kalsiyum ve vitamin-mineral gruplarıdır.

​​​​​​​

• Proteinlerin ana kaynağı hayvansal besinlerdir.  Esansiyel olarak adlandırılan amino asitlerin hepsini içermemelerine rağmen bitkisel proteinler de hayvansal proteinlerin yerini kısmen tutabilir.
• Vejetaryenlerde gebeliğin seyri genellikle normaldir. Bitkisel proteinlerin önemi artmıştır.
• Kırmızı et yenmesi şart değildir ve tavuk ve balık kırmızı etin yerini tutabilir.  
•  

• Kalsiyum kaynağı olarak süt ve süt ürünlerinin bebeğin kemik gelişimini karşılamaları için yeterli miktarda alınmaları gerekir. İlerleyen gebelik haftalarında günde ortalama 400 mg kalsiyum alınması gereklidir.
• Çoğul gebeliklerde bu miktar artar.
• Günde iki su bardağı süt içilmesi, bir küçük kase yoğurt yenmesi ve iki kibrit büyüklüğünde peynir yenmesi ile bu miktarda kalsiyumu alma olanağı vardır.
• Süt ve süt ürünlerinin yarım yağlı veya yağsız yenmesinin herhangi bir zararı yoktur.

• Gebelik döneminde beslenmenin gerektiği kadar olması ve her besin grubunun dengeli olarak alınması yeterlidir. “İki canlı olma” nedeni ile aşırı besin tüketiminin, bebeğin gelişimine bir faydası yoktur. Hamilelik öncesi tek kişilik beslenme alışkanlığı gebelik boyunca da devam ettirilmelidir.

3 HAMİLELİKTE YAZ ELBİSELERİ - HAMİLE YAZLIK GİYİM

• Hamile yaz elbiseleri seçiminde;  kan dolaşımını engellemeyen terlemeye neden olmayan pamuklu keten materyalden yapılmış kıyafetler tercih edilmelidir.
• Açık renk kıyafetler güneş ışığını yansıtarak vücudu serin tutar koyu renk kıyafetler ise vücut ısısının artmasına neden olarak anne adayında su açığının artmasına yol açar.
• Naylon özellikli vücudu saran vücut ısısını arttıran kıyafetler uygun değildir.
• Yazın giyilecek giysilerin hava sıcaklığına uygun olması akşamları serinleyen tatil beldelerinde bu gündüz gece farkına göre kıyafet seçimi önemlidir.
• Alçak topuklu ve spor ayakkabılar tercih edilir. Düz ayakkabılar bel ağrısı yapabilirken, yüksek topuklu ayakkabılar düşme riski taşıdığı için önerilmez.
• Şık bir şapka, güneş ışınlarının zararlarından korunmak için önemli bir aksesuardır.

4 HAMİLELİKTE YAZ SPORLARI, DENİZ  ve GÜNEŞ

• Yaz ayları için ideal spor hamileler için YÜZME’dir. Aşırı kilo almayı önlemesinin yanında doğumu kolaylaştırıcı etki gösterir.
• Sıcak günlerde gölgede ve serin ortamlarda kalınması önemlidir.  Bol su ve meyve sularının tüketilmesinde yarar vardır. Meyve suyu yüketiminde doğal taze sıkılmış  olanlar tercih edilmelidir.
• Denize ve temiz havuzlara girilmesinde ve yüzülmesinde sakınca yoktur.
• Havuzların mutlaka devri daim motorlu ve klorlanmış olmalarına dikkat edilmelidir.
• Yüzerken kulaçtan ziyade kurbağalama stili daha iyidir.
• Dalış, atlama, su sporları, plaj voleybolu, surf, yamaç paraşütü, su kayağı  hamilelik dönemi için uygun değildir. Önerilmez. Aşırı dalgalı zamanlarda denize girilmemelidir.
• Güneşin dik geldiği saatlerde gölgede olmakta yarar vardır.  Diğer zamanlarda güneşe çıkılabilir ve yanılabilir ancak mutlaka en az 30 faktörlü koruyucu bir güneş kremi sürmek gerekir.
• Yüzme ve güneşlenme için ideal saatler 07:00-11:00  16:00-19:00  arasıdır.
• Gebelikte güneşin ciltte leke yapıcı etkisi daha belirgindir.
• Güneşlenirken karnı korumaya veya örtmeye gerek yoktur.
• Yüzme dışında yapılabilecek sporlar;  yürüyüş, yoga, plates,  ağırlık kaldırmadan fitness olarak sayılabilir.
• Sıcak ve nemli havalarda ortamlarda bu sporlar sağlıklı olmayabilir.
• Sabit bisiklete binilebilir. Ancak normal bisikletler düşme riski taşır.
• Spor esnasında bol miktarda su tüketilmeli, çarpıntı göz kararması baş dönmesi kasık ağrısı  nefes darlığı olduğu durumlarda spora devam edilmemelidir.

BÖCEK SOKMALARI

• Yazın tatil yörelerinde sık rastlanan bir sorun da böcek sokmalarıdır.
• Sivrisinek sokmalarına karşı odada kullanılan elektrikli sivrisinek kovucu tabletler gebelikte kullanıma uygundur kullanılabilir.
• Oda spreyleri ve vücuda uygulanan losyonlar bebeğin organ gelişiminin devam ettiği ilk 3 aydan itibaren kullanılabilir.
• Arı sokması çok alerjik olan anne adayları hariç çoğunlukla sorun teşkil etmezken akrep, yılan  çıyan, kene gibi sokmalarda acilen doktor kontrolü önerilir. Böyle durumlarda hastaneye gidene dek kan dolaşımını azaltmak amacı ile turnike uygulaması yapılabilir. Kene görülürse koparılmamalıdır. Acilen hastaneye başvurmak gerekir.
• Arı sokmasında arının cinsi önemlidir.  Bal Arısı koyu kahverenglidir. İğnesini bırakır. mümkünse cımbız vasıtası ile iğnesi ciltten çıkarılmalıdır. Kızıl / Yabani Arılar sarı renkli çizgilere sahiptir. iğnesi kalmaz.
• Her iki arı sokmasında bölge bol su ile yıkanmalı ve sonrasında buz uygulanmalıdır.
• Arı ve böcek sokmalarında vucutta yaygın kızarıklık kaşıntı nefes darlığı olursa acil olarak 112 yi aramanız gerekmektedir.

Op Dr Zeki SALAR