Sağlıklı Yaşam için dengeli beslenme, yeterli uyku kadar düzenli egzersizde gereklidir.

Düzenli egzersiz,gebelik sürecinde de devam ettirilmeli ya da daha önceden başlanmamışsa gebelik sağlıklı yaşamın önemli parçası olan düzenli egzersize başlamak için bir fırsat olarak düşünülmelidir. Ancak gebelikte de egzersiz belli kurallara uyularak yapılabilir.

Bu yazımızda “Egzersiz hangi anne adayları için uygundur, Egzersize nasıl başlanmalıdır? Nelere dikkat edilmelidir? “ gibi önemli sorulara yanıt bulabilirsiniz.

Hamilelikte sporun faydaları nelerdir?  Neden gebelikte egzersiz?
*Hamilelik sırasında egzersiz, formda kalmanıza, dolaşım, solunum, kas iskelet ve mide barsak sistemlerinin düzenli çalışmasına katkı sağlar, aynı zamanda  doğum için vücudunuzu  hazırlamaya yardım eder. Doğum için gereken dayanıklılığı arttırır.

*Bunun yanında endorfin salgısını arttırarak, fazla kilolardan sizi koruyarak, kendinizi daha iyi hissetmenize yardımcı olur. Anne adayının kendine güveni artar, bedenen ve psikolojik olarak kendini doğuma hazırlamaya yardım eder..

*Fazla kilo alınımını önleyerek ve cilde esneklik sağlayarak anne adaylarının korkulu rüyası olan cilt çatlaklarının önlenmesine yardımcıdır.

*Barsak motilitesini artırarak kabızlığın ve kan dolaşımını arttırarak varis ve hemoroidlerin önlenmesinde faydalıdır.

*Düzenli egzersiz anne adayının duruşunu düzeltir; sırt ağrısı, yorgunluk, uykusuzluk gibi rahatsızlıkları azaltabilir.

*Gestasyonel diyabeti (gebelik sırasında gelişen diyabet) engellemek, stresi azaltmak ve oluşturmak gibi faydaları vardır.

*Doğum sonrası ise annenin erken dönemde toparlanmasına, bebeği ile daha çabuk ilgilenebilmesine, doğum sonrası fazla kiloların kolay verilmesine katkı sağlarken, doğum sonrası depresyon olasılığını azaltır.

Gebelik, ilk başta bol bol yemek içmek,  dinlenme ve rahatlama için mükemmel bir zaman gibi görülebilir.

Ancak durumun böyle olmadığını, anne adayı her seferinde tartılırken anlar.

Şanslı olan anne adayları durumun erken farkına varır ya da doktoru tarafından uyarılır.

Kimi anne adayları için ise fazla kiloların önemi yoktur ya da vardır fakat iradesi yeterince güçlü değildir.

Hamilelikte alınan fazla kilolar nelere yol açar?

-Doğum ister vajinal yolla  ister sezaryen ile olsun kilo her ikisi için risktir

-Karın bölgesindeki yağlanma nedeniyle ultrasonla bebek zor görünür , Bebeğinizin fotograf albümünüzde sayfalar boş kalır daha kötüsü kötü görüntü kalitesi nedeniyle bebeğiniz doktorunuz tarafından net değerlendirilemeyebilir.

-Yürümek, oturmak, kalkmak zorlaşır.

-Anne adayı kendini yorgun hisseder.

-Bel ve sırt ağrıları artar, ayak bilekleri şişer.

-Anne adayı pek belli etmese de kendini kötü hisseder, depresif, stresli olabilir.

-Hızlı kilo almaya bağlı gögüslerde, karında, bacaklarda  “kalıcı “ olabilen çatlaklar oluşabilir.

-Gebeliğe bağlı şeker hastalığı, tansiyon hastalığı riski artar.

-Doğum sonrası depresyon riski artar.

-Kabızlık sorunu artar ,

-Bacaklarda, genital bölgede varisler ve makat bölgesinde hemoroidler daha çok görülür.

Hamilelikte  düzenli  egzersiz yapılması  üstte sıralanan olumsuzlukları önleme yardımcıdır!

Bu yazının amacı, Anne adaylarının yapacakları basit- düzenli  egzersizler sayesinde; iş işten geçmeden, kiloların üçer beşer alınmadan huzurlu, rahat bir gebelik süreci yaşanmasına yardımcı olmak, Bu sürecin sonunda da  kolay ve rahat bir şekilde doğum yapmalarını sağlamaktır.

Hamilelikte spor- egzersiz, iki şekilde olabilir;

*Anne adayı önceden spor yapıyorsa konuya uzak değildir. Belli kurallar dahilinde spora devam edebilir.

*Gebeliğe kadar hamile spor  yapmamış ise hamilelik, tüm yaşam boyunca gerekli ve önemli olan egzersize başlamak için güzel bir fırsat olarak düşünülmelidir. Doğumdan sonra da bu alışkanlığı devam ettirilmelidir.

Ancak hamilelikte spor egzersiz için belli başlı kuralalr vardır ve bilinçli bir şekilde yapılmalıdır.

Gebelikte egzersizde nelere dikkat edilmelidir? Hamilelikte spor için 20 altın kural;

1.Bir egzersiz programına başlamadan önce  sağlık  taramasından geçmelisiniz.  Doktorunuz tarafından fizik muayeneniz yapılır, gerekli kan testleri, EKG incelemeleri istenir.  Ayrıca gebelik, rahmin yapısı, bebek değerlendirilir. Egzersizin gebeliğe olumsuz bir etkisi olup olmayacağı incelenir. Uygulayacak olduğunuz egzersiz programı doktorunuz tarafından değerlendirilmelidir.

2.Egzersizler düzenli yapılmalıdır. Haftada en az 4-5 gün 20-30 dakikalık süreyi kapsamalıdır. Gün içinde çok hareketli olmak, fırsat buldukça spor yapmak düzenli egzersiz değildir.

3. Anne adayı daha önceden spor yapmamış ise ve egzersize ilk kez gebelikte başlayacaksa, egzersizlere çok yavaş başlamalı ve kendine gereğinden fazla yüklenmemelidir.

4.Anne adayı egzersiz esnasında vücuduna kulak vermelidir. Vücudumuz, gerektiği zaman egzersiz düzeyinizi azaltmamız için bize gerekli uyarı sinyalleri verir. Anne adayı vücudunun izin verdiği derecede egzersiz yapabilir, diğer yandan  zorlandığı aşamadan daha fazlası için ısrarcı olmamalıdır. Asla  tükenme noktasına kadar egzersiz sürdürülmemelidir.

5. Yorgun, bitkin ya da nefessiz kalıncaya kadar egzersiz asla yapılmamalıdır. Bu durumda bebeğe ve anne adayına yeterli oksijen gitmeyecektir.

6.   Egzersiz yaparken anne adayı normal bir şekilde konuşmaya devam edebilmelidir. Egzersiz esnasında anne adayı  nefes nefese kalıyor, konuşamıyorsa egzersiz programı hafifletilmelidir. Tempo düşürmelidir.

7. Egzersiz esnasında rahat konforlu kıyafetler giyilmelidir.  Ayak tabanını ve bileğini  iyi destekleyen ayakkabılar tercih edilmelidir.

8. İyi bir egzersiz için düzenli solunum hareketi önemlidir. Aktif hareket esnasında nefes verilmelidir.

9. Egzersiz sırasında  performansı arttırmanın en kolay yollarından biriside bol miktarda sıvı tüketmektir. Yeteri miktarda alınan sıvı performansınızı gücünüzü %15-20 arttırır. Egzersizleri daha kolay yapmanızı sağlar, vücuttan toksin atılımını kolaylaştırır vücudun gereğinden fazla ısınmasını önler. Günlük alınması gereken sıvı miktarı mevsimsel ve iklimsel özelliklere göre değişmekle beraber günde 8-12 su bardağı sıvı alınmalıdır. Egzersiz öncesinde, sırasında ve sonrasında sıvı alınmalıdır.

Sıvı tüketiminde; şekerli meyve suları, kalorili içecekler, gazlı içecekler  tercih edilmemelidir.

10. Sıcak ve nemli ortamlarda egzersiz yapılmamalıdır.

11. Düşme riski taşıyan stabil olmayan alanlarda( örneğin kayalık, taşlık araziler) yürüyüş koşma önerilmez. Bisiklete binme de düşme riski nedeniyle tercih edilmemektedir. Salon tipi sabit bisikletler  sakıncalı değildir. Yaralanmayı önlemek için düzgün yüzeylerde egzersiz yapılmalıdır.

12. Kontakt sporlar ( karşılıklı mücadale gerektiren) gebelikte uygun değildir

13. Kası güçlendirici egzersizler üst gövde ve karın bölgesine odaklanmalıdır.  Başınızın üstünde ağırlık kaldırma ve alt sırt kaslarının gerilmesine neden olan egzersizlerden kaçınılmalıdır.

14. İkinci ve üçüncü trimesterde, rahme giden kan akımını azalttığı için sırt üstü  yapılan egzersizlerden kaçınılmalıdır.

15.Egzersiz öncesi ve sonrası relaksasyon( rahatlama) ve streching(esneme) programları mutlaka yapılmalıdır. Esneme hareketleri kasların esnekliğini arttırırken uzamasını sağlar. Böylelikle bağlarda, eklemlerde esneme  özelliği artar, bu durum doğum için büyük önem arzeder. Egzersiz öncesi ısınma ne kadar önemli ise  egzersize son verirken de birden değil, egzersizin şiddeti yavaş yavaş azaltarak egzersiz sonlandırılmalıdır.

16.Bol miktarda meyve, sebzeve kompleks karbonhidrat içeren sağlıklı bir diyet tercih edilmelidir. Hamilelikte kalori  ihtiyacı artar. (Hamilelik öncesi döneme göre günde 300 daha fazla kalori gereksinim oluşur). Bunun yanı sıra egzersiz programını karşılamak içinde yeterli kalori alınmalıdır. Egzersiz öncesi en az 1 saat öncesi yemek yenilmemelidir.

17. Gebelik ilerledikçe anne adayının ağırlık merkezi önemli değişiklikler gösterir. Bu yüzden özellikle gebeliğin ikinci yarısından itibaren anne adayı dengesini kolayça kaybedebilir. Dikkat etmelidir.

18. Gebeliğin en erken dönemlerinden itibaren vücudun tüm eklemlerinde esneklik artar. Buna karşın, üçüncü trimesterde vücut sıvısının belirgin olarak artması eklemlerin hareketliliğini kısıtlayabilir. Özellikle üçüncü trimesterde gevşeme maksimum olduğundan  yaralanma riski artar. Egzersiz yaparken anne adayı eklemlerini aşırı zorlamamalı ve ani hareketlerden kaçınmalıdır.

19.Egzersiz yaparken yatar pozisyondan ayağa kalkma esnasında dikkatli olmalıdır. Ani ayağa kalkma tansiyonun aniden belirgin olarak düşmesine neden olabilir. Anne adayı yavaş yavaş ve bir yerden destek alarak kalkmalıdır.

20. Anne adayı egzersiz esnasında zaman zaman nabzını kontrol etmeli, kalp hızı dakikada 140 atımın üzerinde ise egzersize ara vermeli temposunu düşürmelidir.

Bir yandan doğum için gerekli kaslar güçlendirilirken, diğer yandan bebeğin riske atılmaması gerektiği asla göz ardı edilmemelidir.

Genellikle gebelikte egzersiz çoğu zaman faydalı iken bazı durumlarda bebek için riskli olabilir.

Gebelikte Egzersiz hangi hallerde risklidir? Hangi hallerde yapılmamalıdır?

• Erken doğum riski varsa
• Düşük tehlikesi mevcutsa
• Kötü kontrollü diyabet hastalığında
• Yüksek kan basıncı, tansiyon problemi olanlarda
• Kalp hastalığı mevcudiyetinde
• Astımda
• Plasenta previa (bebeğin eşi plasenta aşağı rahim ağzına yakın yerleşmesi) varsa,
• Vajinal kanama varsa
• Düşük riski varsa
• Öncede tekrarlayan düşükler olmuşsa
• Önceden erken doğum olmuşsa
• Rahim ağzı kısa ise

Gebelikte uygulanabilecek bazı egzersiz türleri hakkında bilgiler;

• Çoğu egzersiz, aşırı yüklenme yapılmadığı zorlama yoluna gidilmediği zaman gebelik boyunca güvenli bir şekilde yapılabilir.

Tempolu yürüyüş:

• Anne adayları için ılımlı bir egzersizdir. Özellikle gebelik öncesi egzersiz yapmayan egzersize ilk defa gebelikte başlayanlar için idealdir. Başlangıçta yeni, yorucu aktiviteyle başlanmamalıdır.
• Günlük en az 30 dakika  tıbbi veya gebelik açısından engel yoksa haftanın her günü olmasa bile haftanın 5 günü yürüyüş yapılmalıdır.
• Beş  günden daha az ya da daha kısa süreli yapılması durumunda bile yürüyüş, anne adayını formda tutar, kan dolaşımını arttırır., doğuma hazırlar.  Eklemler  üzeri minimal stres ile ılımlı aerobik sağlar.

Yüzme:

• Gebelikte yapılabilecek en iyi sporlardan biri de yüzmedir. Suyun belli bir kaldırma gücü olduğundan anne adayını zorlamayan bir spor türüdür.
• Yüzme, tüm vücut kaslarını çalıştıran ve geliştiren bir spordur. Anne adayı, nabız dakika sayısı ve rahat nefes alabilme gibi konulara dikkat ederek yüzme süresini ve hızını ayarlayabilir.
• Yüzmek için havuzlardan faydalanabileceğiniz gibi denizden de faydalanabilirsiniz. Dikkat etmeniz gereken yüzeceğinizi suyun temiz olmasıdır (havuz iyi klorlanmış olmalı, deniz ise yetkili kurumlarca bakteriyolojik değerlendirmesi yapılmış bir deniz olmalıdır). Suyun ılık olması önemlidir.
• Yazın çok sıcak saatlerde uzun süre güneş altında kalınmamalı, deniz, havuz sonrası ıslak mayo değiştirilmeli,  güneşten koruyucu kremler kullanılmalıdır.
• Denizin sakin olduğu sabahın erken saatleri yüzme için idealdir.
• Atlama, dalış tarzı hareketlerden kaçınılmalıdır.
• Bol sıvı tüketilmelidir.

Yavaş tempolu koşu (Jogging):

• Gebelikte yürüme gibi koşma da iyi bir spordur.
• Dikkat edilmesi gereken, koşu esnasında rahat ve mevsime uygun kıyafetler giymek, nabız ve solunumunuza göre koşma hız ve sürenizi iyi bir şekilde ayarlamasıdır.
• Özellikle gebelik öncesi jogging yapan anne adayları için uygunudur.Koşu için özellikle yaz aylarında güneşin etkinliğinin nispeten daha az olduğu sabah veya akşam saatlerini tercih edilmeli ve koşma parkurunun fazla engebeli ve düzensiz olmamasına dikkat etmelidir.
• Engebeli parkurlar düşme riskini artırır. Gebelik öncesinden koşu yapmaya alışkın değilse koşu yerine uzun mesafeli hızlı yürüyüşler tercih edilmelidir.

Bisiklete binme:

• Özellikle birinci trimester (ilk üç aylık dönem) sonrasında ev dışında bisiklete binme uygun olmayabilir.
• Anne adayının gebeliğin etkilerine bağlı olarak bisiklet üzerindeyken dengesini kaybetme riski artar.
• Bunun yerine evinizde iyi havalandırılmış bir odada  yere sabit ev  bisikleti ile düzenli pedal çevirerek egzersiz yapılabilir.
• Ev bisikleti kullanırken de her egzersizde olduğu gibi öncesinden ısınmayı ve egzersizi bitirirken birden değil yavaş yavaş bitirmeye özen gösterilmelidir.

Ağırlık kaldırılmadan fitness:

• Kası güçlendirici egzersizler üst gövde ve karın bölgesine odaklanmalıdır.  Başınızın üstünde ağırlık kaldırma ve alt sırt kaslarının gerilmesine neden olan egzersizlerden kaçınılmalıdır.

Hamilelik Plates ve Hamilelik Yogası:

Hamilelik süreci ve doğuma hazırlık stresli bir süreçtir. Anne adayının psikolojik rahatlaması ve doğum kaslarının esnemesi güçlü olması için hamilelik platesi ve yogası oldukça yararlıdır. Beslenme alışkanlıkları iyi olmayan fazla kilo alan hamileler için bu egzersizler tek başına yeterli değildir. Yürüyüş yüzme gibi aktif ve kalori harcatan sporlara ek olarak gebelik platesi ve yogası eklenebilir. Bu spor türleri  önemli doğum kasları esneme ve germe egzersizleridir.

Hamilelik plates ve yogası gebelikte herhangi bir sorun yok ise gebeliğin başından itibaren doğuma kadar yapılabilir.

Gebelikte  Egzersize nasıl başlanmalıdır?

• Gebelik öncesi egsersiz, spor yapılmamışsa ilk başta  5dakikalık bir aktivite ile işe başlanır. Günler içerisinde  süre önce 10 dakika sonra 15 dakika olacak şekilde her gün 5’er dakika arttırılır ve 30 dakikalık egzersiz süresine ulaşana dek hergün 5 er dakika eklenir.
• Eğer gebelik öncesi egzersiz yapıyorsanız, doktorunuz tarafından aksi önerilmemişse gebelikte de  aynı düzeyde
• spora devam edebilirsiniz.
• Gebelik esnasında yapmakta zorlanılan hareketler konusunda ısrarcı olunmamalıdır.

Aşağıdaki belirtilerin varlığında  egzersiz durdurulmalıdır:

• Baş dönmesi
• Baş ağrısı
• Nefes darlığı
• Göğüs ağrısı
• Karın- kasık ağrısı
• Vajinal kanama
• Geçmeyen uterusta kasılmalar,
• Bebek hareketlerinin durması,
• Görme bozuklukları,
• Çarpıntı, kalp atımlarında düzensizlik hissetme
• Nabzın ileri derecede hızlanması istirahatle normale dönmemesi,
• Şiddetli bel ağrısı,
• Yürüme zorluğu
• Fenalaşma bayılma hissi
• Bulantı
• Kaslarda güçsüzlük
• Soğuk veya nemli cilt
• Ani bir sızıntı şeklinde vajinal akıntı
• Bileklerde, eller, yüz,  ağrı veya  ani şişlik varlığı

Hamilelikte yapılması uygun olmayan egzersiz türleri
*Belirli bir aktivite gebelik sırasında güvenli olup olmadığından emin olunmadığı hallerde mutlaka doktora danışılmalıdır.

*Özellikle hamilelik ilerledikçe, özellikle de sırt üstü düz bir biçimde uzanarak yapılan egzersizlerden  kaçınmak  en iyisidir.

*Herhangi bir aktivite esnasında nefesin tutularak egzersiz yapılması sakıncalıdır. Bilinçli nefes alıp verme önemlidir.

*Atlama, zıplama, koşma, sıçrama, tam mekik, ağırlık kaldırma, kayak, yatar pozisyonda çift bacak yükseltme ve bacaklar düz iken ayak dokunma  riskli egzersizler arasındadır.

*Sıcak, nemli havalarda egzersiz önerilmez.

*Karın bölgesine darbe gelmesine, düşerek yaralanmaya, karın içi basıncının artmasına neden egzersizler gebelikte risklidir. Önerilmemektedir.

Hamilelikte Önerilmeyen spor aktiviteleri:

• Dalış,
• Denize havuza atlama,
• Ata binme
• Bisiklete binme,
• Su kayağı,
• Paten,
• Doğa yürüyüşü
• Sörf,
• Ağır kaldırma
• Aletli jimnastik,
• Hızlı koşu
• Bungee jumping,
• Yamaç paraşütü,
• Voleybol, basketbol, futbol
• Scuba diving,
• Dağa tırmanma,
• Motorlu su sporları (banana, jet ski..)
• Kayak (hem klasik hem de snowboard)
• Tennis and badminton: Genellikle güvenlidir Ancak gebeliğin ilerlemesi ile denge merkezi değişeceği için ilerleyen gebelik hastalarında önerilmez.

Egzersize yeni başlayanlar için ipuçları:
 

Küçük başlayın :

• Egzersize 10- 15 dakikalık sürelerle başlayınız.  5’er dakikalık artışlarla  bir hafta sonunda  30 dakikalık egzersiz süresine  zorlanmadan erişebilirsiniz.

Motive Kalın:

• Egzersiz bir zorunluluk olmamalı,  bir yük olarak görülmemelidir. Günlük işler arasında huzurlu, motive, mutlu bir zaman dilimi haline getirilmelidir.
• Başlamak için  bir spor salonuna başlaması  ya da pahalı egzersiz kıyafetleri alınması  gerekmez. Sadece hareket olsun yeter!  Yakın çevredeki mesafelere günlük yürüyüşler yapılabilir.  Bu yürüyüşleri ilginç tutmak için farklı güzergahlar belirlenebilir.

Egzersiz arkadaşı / Partner bulun:

• Egzersizde geçen zamanı aynı zamanda bir arkadaşınızla sohbet etmek için  kullanırsanız egzersiz daha ilginç olabilir. Bir egzersiz partnerinden daha da iyisi , bütün ailenin katıldığı egzersizlerdir.

Zorlamayın:

• Amaç formda kalmak,  fazla kilolardan kurtulmak değil . Egzersizi abartmayın!

Eğlenceli hale getirin:

• Egzersiz kendiniz için bir şeyler yaptığınız bir ödül saati. Sadece kendiniz için. Bu zamanı zorunluluk olarak görmeyin. Kimi zaman yürüyüş, kimi zaman dans, kimi zaman yüzme.. Canınız nasıl ve ne isterse..

Kulaklık kullanın:

• Egzersiz yaparken müzik dinleyin  veya bir kitap,dergi okuyun. Motivasyonu arttırmak için hareketli şarkılar tercih edin.

Bir sınıfa, gruba katılın:

• Bazı  fitness merkezleri , bazı  hastaneler  anne adayları için tasarlanmış sınıflar sunmaktadır . İlgi alanınıza ve zamanlamasına  göre size uygun olanını seçebilirsiniz.
• Bizlerde Memorial Antalya Hastanesi olarak takipli anne adaylarına gebelikte egzersiz gebelikte plates  gebelikte yoga konularında ücretsiz eğitim vermekteyiz.  Eğitimler her ayın ilk ve son cumartesi günleri gerçekleşmekte olup Uzm Dr Feride Ekim Süslü ve ekibi tarafından gerçekleştirilmektedir.

Yaratıcı olun:

• Kendinizi sınırlamayın. Yürüyüş, salon tipi bisiklet veya dans…  Sadece  düşünün.

Kendinize dinlenmek için izin verin:

• Hamilelik ilerledikçe yorucu egzersizler  için toleransınız  muhtemelen azalacaktır. Dinlenmek ve  yeterli uyku son derece önemlidir.

Sağlıklı bir seçim yapın:

• Düzenli egzersiz, hamileliğin fiziksel değişiklikler ile başa çıkma ve gelecekteki  zorluklara karşı dayanıklılık oluşturmak yardımcı olabilir.
• Gebelikte uygulanabilecek egzersiz türleri ve günlük uygulama miktarı her anne adayı için farklıdır. Daha önceden düzenli spor yapan anne adayı ile ilk kez gebelikte egzersiz yapacak anne adayının programları arasında önemli farklılıklar olacaktır. Kendinizi en mutlu rahat hissettiğiniz egzersizi seçin.

Hamilelik Egzersiz Programı nedir? Neleri kapsamalıdır?

• Egzersizde temel amaç: Esneme hareketleri ve kasların gücünü arttırmak olmalıdır.
• Egzersize 5 dakika ısınma ve 5 dakika esneme hareketleri sonrası başlanmalıdır.
• Egzersiz programına en az on beş dakika  kardiyo programı eklenmelidir. En yüksek etkinlik anında nabız kontrol edilmelidir. Nabız dakikada 140’ın üzerine çıkmışsa tempo düşürülür.
• Bunu 5 – 10 dakikalık yavaş aerobik aktivite takip etmelidir.
• Son olarak  esneme- germe hareketleri ile program yavaş yavaş sonlandırılır.

Doğumdan ne kadar sonra egzersize başlanabilir?
Bu sorunun en iyi yanıtını doğumu gerçekleştiren doktor verecektir.

Normal koşullarda bizler,

-Vajinal yolla doğumdan 10-14gün sonra

-Sezaryenden 21-28 gün sonra  düşük etkili aktivite ile tekrar egzersize başlamayı öneriyoruz.

Çoğu anne kilolardan bir an önce kurtulmak için sabırsızlansa da yavaş yavaş hamilelik öncesi egzersizlere dönüş yapılmalıdır.

Normal  düz zemindeki egzersizler yarı yarıya azaltılarak egzersizlere başlanabilir.

Zorlama yapılmamalı, vücudun izin verdiği sınıra kadar egzersiz denenmelidir.

Unutulmamalıdır ki;

• Düzenli Egzersiz, gebeliğe özgü değildir.
• Doğum sonrası ve tüm yaşam boyunca devam ettirilmesi gereken sağlıklı yaşamın önemli bir parçasıdır .
• Kendinize iyi davranın.. Spor yapın !

Dr Zeki SALAR Memorial Ataşehir Hast Kadın H Doğum ve Tüp Bebek Merkezi, İstanbul